Omdat dit de 150e aflevering is van Leids Detail doen we het een beetje anders dan anders. Drie gapers staren je aan en vragen zich af of je weet waar en waarom ze er hangen. Onder de derde gaper het verhaaltje erbij.
De eerste gaper hangt boven drogisterij Boerhaave aan de Haarlemmerstraat 68.
De tweede is aan het Rapenburg 97 te vinden aan de gevel van een vroegere apotheker. Het restaurant dat er nu is gevestigd heet heel toepasselijk ‘In de gapende eter’. Het interieur bevat nog oude elementen van deze apotheek, onder andere een oude kruidenkast.
Nummer drie tenslotte hangt aan de gevel bij drogisterij Bik aan de Doezastraat 4.
Rond het jaar 1700 hebben er in ons land waarschijnlijk duizenden gehangen, waarvan er nu nog maar zo’n dertig ‘actief’ over zijn. In musea tref je er nog wel eens enkele aan. In het Nederlands Drogisterijmuseum in Maarssen zijn er zo’n 150 te bewonderen, waaronder een exemplaar van twee meter hoog. De oude gaper van de vroegere drogist Christiaanse aan de Hogewoerd is nu in het Openluchtmuseum in Arnhem te zien. Veel gapers verdwenen echter door ouderdom, diefstal of vernieling. Gapers zijn alleen in Nederland en iets over de grens te vinden.
Dan ook nog iets over het waarom. De gaper gaapt niet, maar steekt zijn tong uit. Niet naar de bezoeker van de winkel, maar om medicijnen in te nemen. De vaak voorkomende tulband en de getinte huidskleur verraden een exotische afkomst. Het heeft alles te maken met de herkomst van de ingrediënten voor de medicijnen. Nederland dreef veel handel met Aziatische en Afrikaanse landen en kochten daar de kruiden en specerijen.
tagrijn 
Vorige week was ik nog bij de drogist met gaper op de Groenmarkt in Den Haag. Ik haal daar mijn favorite wit-zwart-poeder. Daar koop ik dan tevens puur salmiakzout (vind je nog niet bij een apotheek)bij, om het wat meer op de tong te laten prikkelen.
Je hebt geen idee wat je allemaal achter zo’n gapersgevel aan 19e- en begin 20e eeuwse producten vindt in de ambiance van een authentiek interieur en met verkopers die plezier in hun vak hebben. Weer anders dan de jeugd die in drogisterijketens staan te “gapen” en wel “hangen” maar niet aan de gevel.
leuk die Leidse GAPERS.
Heb zelf een antieke zandstenen gaper in mijn bezit !
Ik krijg er zowaar slaap van, hoewel het dus geen gapers in de zin van gapen zijn.
Ik herkende alleen de bovenste van Walenkamp, hoewel ik het restaurant op het Rapenburg aardig ken. En ik weet dat er een gaper hangt, maar ik herken hem niet.
Maar dat gaat goed komen, want ik heb het huis in de Rijnstraat toegewezen gekregen. Kan ik Leiden helemaal lopend doen.
Hartstikke mooi die gapers
OT, wij werken dan ook alleen met acryl verf, op oliebasis geen idee wat het dan doet, ik ken wel olie verf maar van op nummers uit de seventies en jaren tachtig 😉
Dat was voorbedrukt dus.
je zou het in het klein kunnen testen wat het doet.
XXX
Alweer Leids Detail nummer 150, ik heb waar ik woon trouwens ook een Leids Detail. Ik zal er eens een foto van (laten) maken.
Enne ik weet nog een gaper te hangen, bij van der Pigge in Haarlem 🙂
Gefeliciteerd! Ga je ze nu bundelen?
Ik verGAAP me aan de mooie koppen. Blijft altijd een leuk gezicht!
OT, het boek is binnen 😉
En het is nog steeds… luguber, hahaha
XXX
150 keer Leids Detail! Wat een mijlpaal.
Ik ken de locatie van alle drie de gapers, maar kennelijk heb ik nooit echt goed opgelet want ik kon alleen die aan de Doezastraat identificeren. Is ook niet zo gek, aangezien die zo ongeveer bij mij om de hoek hangt.
Best leuk die gapers en bijzonder als ze nog zijn. Dank voor de uitleg over de tong.
dit is een bizar drietal, tagrijn!
nog bizarder vind ik het verhaal dat ze niet samen hangen, maar verspreid over leiden te vinden zijn!
verspreid over heel nederland, zelfs!
straffe toebak als je’t mij vraagt! :-))
fijn weekend, tagrijn,
Het doet me toch aan holle bolle gijs denken. Gapers, rare naam voor tong uitstekers!
Hier staat een tonguitsteker die een bord leeglikt, dat heeft nog iets meer nut.
Ik kom hier en daar nog wel eens een enkeling tegen , leuk dat er toch nog wat behouden zijn en gelukkig is men er nu zuinig op !
Leuk blog! Ik was als kind al stapelgek op gapers! Stond ik als miniFee ook met mn tong naar buiten terug te gapen!
Grappig, ik heb deze week ook gapers gefotografeerd, maar dan in Haarlem. Daar is een drogisterij (ik dacht aan de Gierstraat), met verschillende oude gapers in de winkel.
Compliment voor Leids detail! Ik kijk al een tijdje mee en herken het meeste wel, maar soms zie ik toch nog iets nieuws en de informatie vind ik erg leuk om te lezen.
Ik weet niet, maar ik heb dan zo de neiging er iets in te stoppen….
Ben ik eens met Plato:je weet het elke keer weer leuk te maken
Niet alleen 150 gapers maar ook 150 logjes over Leiden. Gefeliciteerd met deze mijlpaal, Tagrijn. Ik vind het een hele prestatie, zoveel logjes over je stad en dan elke keer weer wat nieuws voor het voetlicht halen. En het einde lijkt nog lang niet in zicht.
Erg leuk. Door dit logje kwam ik op Wikipedia en vandaar op de site van het museum http://www.drogisterijmuseum.nl/ Werkelijk de moeite waard.
Een mijlpaal met een leuk onderwerp! Dank voor alle Leidse details. Dankzij jou leren wij, niet-Leidenaars jouw mooie stad een beetje kennen.
Dat er nog maar dertig in Nederland zijn en dan al drie in Leiden. Maar, Tagrijn, er zijn toch ook gapers, die de tong niet uitsteken.
De 150ste Leids Detail vieren met drie gapers… Zo slaapverwekkend is die rubriek toch niet? ’t Is daadwerkelijk wel even anders dan anders, want ik wist er deze week 0 (nul, zero) uit 3.
Ik heb de naam ‘De Gaper’ dan ook nooit begrepen, hahaha in Amsterdam hingen ze ook nog wel vroeger, of ze nu nog hangen? Geen idee, maar goed, ik vond het altijd al tong uitsteken en het hoe en waarom, dat wist ik toevallig al, niet dat er nog maar zo weinig over zijn overigens…
En ik verdenk Anton Pieck ervan dat hij van de Gaper zijn Bolle Gijs heeft gemaakt 😀
XXX
150 st hoe krijg je het voor elkaar. Super. Hoe mooi jouw stad is heb ik op dit blog kunnen zien en echt van genoten. Zit je nooit verlegen om een onderwerp voor deze rubriek?
whahaha ik zag de eerste en zei al héél blij ahhh de gaper van de breestraat …
ja DÛH :-))
tagrijn, petje af voor de mooie details elke week weer,
heb je al gekeken in de spiegel hóe je kapsel staat 🙂
wel jezelf aankijken hé:-)
slaap lekker
De eerste was niet moeilijk. Ik schreef er zelf wel eens over. Als kind kwam ik er dagelijks meermalen langs.
Nummer 3 kon ik ook wel thuisbrengen, maar 2 was nieuw voor me.
Nou echt gapen vind ik het niet…
Ik vind het meer tong uitsteken, kan er niks aan doen.
Uiteraard herkende ik ze alledrie, maar stond er van te kijken dat er nog maar een stuk of desrtig in Nderland aktief zijn.
Bedoel je daarmee dat er nog maar dertig boven een apotheek hangen of dat er nog maar dertig over zijn.
Nou ja , in beide gevallen zijn we in Leiden met drie stuks dus goed bedeelt.
Wat veel van die gapers.. ik kan me er hier geen een herrineren.. (en nou niet met vijf foto’s op de proppen komen he… ;-))
Love As Always
Di Mario